İstanbul’da Dede Korkut rüzgarı
Bir millet kültürünü yarınlara taşımadığı zaman millet olma vasfını kaybeder. Dede Korkut Türk Dünyası’nın ortak atasıdır. Türk Dünyası’nı birleştiren temel öğesi, Türk kültür ve tarihinin vazgeçilmez şahsiyetidir.
Dede Korkut, Oğuz Türkleri’nin destanlarında anlatılan, bozkır hayatının gelenek ve törelerini çok iyi bilen, yarı efsanevi bir bilgedir. Tarihi kaynaklarda adı kimi zaman “Korkut”, kimi zaman “Korkut Ata” olarak da geçen Dede Korkut’un, Oğuzlar’ın Kayı ya da Bayat boyundan olduğu, İslam dininin yayılma sürecindeki kültürel değişimle birlikte bir evliya kimliğine büründüğü rivayet edilir.
Dede Korkut (Korkut Ata) bir destan kahramanı, bilinen en eski ozan, Türklerin Oğuz ve Kıpçak kavimlerine darda kaldıkları vakit yardım eden bir veli, efsanevî bir ata ve kopuzun mucididir.Türk düşünce sisteminde “Dede” sözcüğü halk arasında milletin menkıbe kahramanlarına ve din ulularına verilen bir unvandır. Eski ozanların yerini “Baba” veya “Ata”lar almıştır. Bunlardan ilk bilinenlerinden birisi de “Korkut Ata” adlı Türk sûfisidir.
Prof. Dr. Zeki Velidî Togan’a göre Dede Korkut İslamiyet’ten önceki zamanın veziri, Hz. peygamber zamanına yetişmiş gösterilen Oğuzların ve Türklerin hakimî sayılmaktadır.
Türkistan’da Türk kimliğinin oluşmasında Korkut Ata’nın katkısı büyüktür.
Dede Korkut’un kabri ile ilgili farklı bilgiler mevcuttur. Bayburt’un Masat köyünde Dede Korkut Türbesi, Bitlis’in Ahlat ilçesinde Korkud Han Kabri, İdil-Ural Bölgesi’nde İdil ırmağının sahilinde Saray civarında Korkut Asitanesi, Azerbaycan’da Şirvan’da Kırklar makamında Ziyaretgâh-ı Horhut, Sırderya (Seyhun) ırmağının Aral’a kavuştuğu yere yakın Kazalı’dan 25-30 km. aşağı kısımda nehrin sol yanında yer alan “Korkut kabrı” yaygın olarak bilinen başlıca makamlardır.
Bayburt Eğitim Kültür ve Hizmet Vakfı ile Bayburt Kültür ve Yardım Derneği tarafından düzenlenen programda, Dede Korkut’un kabrinin Bayburt’un Masat Köyü’nde ve onun hikâyelerinde yer alan kahramanlardan Bamsı Beyrek’in kabrinin ise Bayburt Kalesi’nin karşısındaki Erenli Köyü’nde bulunduğunu belirten Bayburt Belediye Başkanı Hükmü Pekmezci, “Biz Bayburtlular olarak bununla gurur duyuyoruz.
27 yıldan beri Dede Korkut Kültür ve Sanat Şölenlerini uluslararası mahiyette icra ediyoruz. Her geçen gün artan azim ve şevkle yarınlara umut verir bir vaziyette çalışmalarımız devam ediyor. 2018 yılında Türkiye, Kazakistan ve Azerbaycan’ın teklifiyle Dede Korkut’un Somut Olmayan Dünya Kültür Mirası’na dahil edilmesinden sonra Türkiye adına düzenlenen belge UNESCO Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Oğuz Öcal Bey tarafından Bayburt Belediyesi’ne takdim edilmiştir. Bunun anlamı şudur: Bayburt artık Dede Korkut’u patentiyle taşıyan bir şehirdir.” İfadelerini kullandı.
Bayburt Valisi Mustafa Eldivan ise konuşmasında Bayburt’un Türk tarihi açısından öneminden bahsederek Türk Dünyası Dede Korkut Gençlik Şöleni’nin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür etti. Konuşmaların ardından Dede Korkut ve Bamsı Beyrek’in canlandırılması yapılarak Halk Oyunları gösterileri sergilendi. Azerbaycan’lı sanatçı Azerin’in konseri ile devam etti.
Şölen kapsamında düzenlenen ‘Türkiye yüzyılında Dede Korkut’un izinde’’ temalı hikaye, şiir ve resim yarışmalarında dereceye giren öğrencilere hediyelerinin takdim edilmesiyle sona eren programa, Bayburt Valisi, Belediye Başkanı, Ümraniye, Beyoğlu, Gaziosmanpaşa, Bayburt Gökçedere, ve Arpalı Belediye Başkanları, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Rektörü, Bayburt Vakfı, Bayburt Kültür ve Yardım Derneği Başkanı, Bayburt Gazeteciler Cemiyeti Başkanı, İstanbul Bayburt Derneklerinin Başkanları ve öğrenciler katıldı.
Bayburt’da 27.cisi düzenlenen Uluslararası Dede Korkut Kültür ve sanat festivallerinden sonra, İstanbul’daki Bayburt dernekleri 2022 yılında Taksim AKM de Uluslararası Dede Korkut sempozyumu düzenleyerek Dede Korkut’u İstanbul’daki Bayburt’lulara ve bütün İstanbul’lulara tanıtmaya başladı. Vakıf ve dernek yetkilileri Haliç kongre merkezinde düzenlenen programla önümüzdeki yıllarda, İstanbul’da Dede Korkut’u tanıtma programlarının devam edeceğini belirttiler.
Tuncay ORUÇ
